ترمه، پارچه ای از جنس کرک، پشم و یا ابریشم است که با نقش های بته جقه، اسلیمی و مانند آن شناخته می شود و معمولاً از آن جانماز، رومیزی یا لباس تهیه می کنند. بنابراین ترمه نوعی از منسوجات سنتی ایران است که با مواد و مصالح بسیار مرغوب از گذشته های بسیار دور در ایران بزرگ تولید می شده است. از قبل از دوران صفویه نمونه ای از پارچه های ترمه در دست نیست. به گفته استاد حسبن یاوری: «ترمه پارچه ای ظریف است که از کرک یا پشم یا ابریشم طبیعی و امروزه تا حدودی با بهره گیری از نخ ویسکوز (ابریشم مصنوعی) و با استفاده از طرح های اصیل و سنتی به کمک دستگاه های بافندگی از نوع ساده یا ژاکارد بافته می شود.»

ایمان زکریای کرمانی، ترمه را فرزند خلف پارچه های زری می داند، که هم از لحاظ ساختار کلی بافت و هم از نظر نقش اندازی بسیار به پارچه های زری شبیه است، اما مهم ترین تفاوت بین پارچه های زری و ترمه اولاً در مواد اولیه آن هاست و ثانیاً در شکل دستگاه بافندگی و در نتیجه تا حدودی روش بافت آن هاست. پارچه های ترمه قدیمی عموماً با الیاف کرک و پشم و گاه ابریشم بافته می شدند ولی پارچه های زری از جنس ابریشم و گلابتون بودند؛ پارچه های ترمه قدیمی عموماً با دستگاه های ساده چهاروردی اما پارچه های زری عموماً با دستگاه های دستوری بافته می شوند؛ البته دستگاه دستوری، بافت نمونه های بسیار پیچیده را امکان پذیر می کند. امروزه در یزد دستگاه های ژاکارد که نمونه پیشرفته همان دستگاه های دستوری هستند، برای بافت پارچه های ترمه مورد استفاده قرار می گیرند.

به هر حال از آن جا که سابقه پارچه های زری در ایران به قبل از اسلام برمی گردد و به ویژه در دوران ساسانی اوج خود را تجربه کرده است می توان نتیجه گرفت که پارچه های ترمه از لحاظ فنی ساختاری شبیه زری دارند از این گروه پارچه ها به وجود آمده اند. بنابراین می توان سرچشمه پارچه های ترمه را در خود ایران و مراکز مهم بافندگی ایران در دوران تیموری و بعد از آن جست و جو کرد. در واقع کمبود و گرانی مواد اولیه پارچه های زری موجب شد که استفاده از الیاف ارزان تر برای بافت پارچه های فاخر مورد استفاده قرار گیرد. در نتیجه نوع دیگری از منسوجات سنتی شکل گرفت که کم کم نقوش آن صاحب هویت منحصر به فرد خود شد. با توجه به ویژگی های فرهنگی مناطق شکل دهنده آن دسته از منسوجات، نوع جدیدی از پارچه های فاخر و ارزشمند ایرانی پا به عرصه ی وجود گذاردند. مهم ترین ویژگی ترمه، طبیعی بودن مواد آن است که هم در مواد اولیه و هم در نقوش آن جلوه گر می شود.